Przede wszystkim warto zastanowić się, dlaczego zuch nie chce kontaktować się z gromadą? Czy mówił coś na ten temat? Czy to jest zamknięcie wyłącznie na gromadę czy podobny problem występuje również w przypadku zdalnego nauczania? Niektóre dzieci nie chcą łączyć się z innymi za pomocą wideoczatów. Niektóre powody związane są ze wstydem, czasem dochodzą inne czynniki. Może warto zaangażować dziecko w pracę gromady w inny sposób np. poprzez namalowanie czegoś, ulepienie, zbudowanie dla innych zuchów?


Można też dziecko powoli oswajać z wideopołączeniami - np. na początku wyłączyć głośnik czy kamerkę, dzięki czemu zuch będzie widział, co się dzieje, ale nie będzie musiał nic mówić czy pokazywać się.

Przede wszystkim nie należy zmuszać dziecka do kontaktu z gromadą. Warto zapytać go także, jak ono widzi swoje działania związane z ZHP w tym czasie - może ma fajne pomysły, które będzie można wdrożyć?

Czas pandemii jest ciężki dla wszystkich, zwłaszcza dla dzieci, które zostały pozbawione możliwości kontaktu z rówieśnikami, czasem też swobodnego wyjścia na dwór. Też potrzebują czasu, by zaadaptować się do nowej rzeczywistości. Proces ten zależy od indywidualnych czynników i może potrwać troszkę dłużej.

psycholog dziecięcy
Paulina Osuch-Skonieczna 

Pamiętaj, harcerstwo to sytuacje stawiania wyzwań (misja ZHP). Odszukaj dla zucha dziedzinę, którą lubi - rośliny, zwierzęta, konkretna gra i zadaj mu wyzwanie w formie np. sprawności, którą mógłby zdobyć. Dostosuj ją do aktualnych warunków. Niech to będą zadania takie, by rzeczywiście wkręcił się w nie, by się nim zainteresował, a zarazem mógł osiągnąć cel. Podołanie małym wyzwaniom pokazuje i utwierdza dziecko, że z większymi też da radę. Nie zapomnij o dużym pochwaleniu za wykonany trud oraz o przekazaniu znaczka sprawności!

RPM "21"

Są rzeczy, które niestety nie są od nas zależne Jeśli wysłałeś/ wysłałaś kilka wiadomości, a na żadną nie otrzymałeś/aś odpowiedzi - może to oznaczać, że rodzice Twojego Zucha nie chcą, żeby dalej uczęszczał na zbiórki albo brał udział w Waszym zdalnie programie. I co najważniejsze - mają do tego prawo. To czego możesz spróbować w obecnych okolicznościach, to wykonać do nich telefon i porozmawiać o zaistniałej sytuacji i o tym, czy rezygnują z udziału ich dziecka w zbiórkach czy to jedynie przejściowy zastój. Jeśli nie odbiorą, spróbuj nagrać im wiadomość z prośbą o oddzwonienie. Możesz także napisać list do nich lub do Twojego zucha bądź podpytać o sytuację innych, zaprzyjaźnionych z tymi, rodziców.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Pandemia to czas, na który nikt nie był przygotowany. Wraz z nią przed rodzicami, nauczycielami i uczniami stanęły nowe wyzwania. Musimy pamiętać, że to rodzice są najważniejszymi opiekunami naszych zuchów. W obecnych okolicznościach pełnią często rolę nauczycieli swoich dzieci.


W każdym domu sytuacja może wyglądać inaczej - niektóre dzieci są samodzielne, inne muszą czekać na powrót rodziców z pracy, by dopiero wtedy wykonać zadania do szkoły. Jeśli rodzic zucha twierdzi, że czas dziecka jest zagospodarowany nauką, najpewniej chce dla niego jak najlepiej i powinniśmy to uszanować.


Nie oznacza to jednak, że nie możemy zaproponować alternatywnych rozwiązań, na przykład mniejszej ilości zadań związanych z działaniem z gromadą lub przekazywanie materiałów, które można wydrukować zamiast aktywności przy komputerze (nauczanie zdalne tego wymaga, więc kolejny czas spędzony przed ekranem może być właśnie tym, co zniechęci rodziców do zuchowych zadań). Możemy zapytać rodziców, ile czasu w tygodniu zuch jest w stanie przeznaczyć na działanie w gromadzie - zapytajmy, czy pół godziny, godzina jest odpowiednia.


Bardzo ważne jest przestrzeganie ustalonego czasu i zasad, które wspólnie z rodzicami, dla dobra naszych podopiecznych, powinniśmy wypracować.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Z jednej strony powinniśmy stać się wizjonerami przyszłości i zacząć pracować z zuchami on-line, by już od najmłodszych lat pokazywać, że Internet ma służyć do zdobywania wiedzy, pewnych umiejętności, które mogą się przydać w przyszłości. Z drugiej nie możemy zapominać, że technologia uzależnia, że są treści, które szkodzą zdrowiu psychicznemu zuchów, a długie przesiadywanie przed komputerem często prowadzi do dolegliwości fizycznych, np. do garbienia się lub problemów ze wzrokiem.


Dzieci mogą być przeciążone zadaniami szkolnymi wykonywanymi przy komputerze, więc kolejne 1,5 godziny zbiórki będzie dla nich niekorzystne. Powinniśmy proponować zuchom inne formy pracy. Indywidualnie czy razem? Praca indywidualna pomaga nam lepiej poznać zucha, zrozumieć jaki jest (skryty? otwarty?), co lubi robić i w jaki sposób z nim pracować, by było to efektywniejsze.


Musimy jednak pamiętać, że jesteśmy społeczni i dlatego grupowe zbiórki pozwolą przypomnieć zuchowi, że nie jest sam, ma w gromadzie przyjaciół. Podsumowując: wszystko zależy od Was, droga kadro i od tego, co chcecie osiągnąć i jak pracować z Waszymi zuchami.


My nie rekomendujemy częstych zbiórek on-line, ze względu na zdrowie zuchów. Również nie twierdzimy, że robienie takich zbiórek jest złe. Wszystkiego należy używać z umiarem. Jeśli Ty lub Twoje zuchy nie czujecie się komfortowo na zbiórkach on-line, to pracujcie w inny sposób.


Realizujcie sprawności indywidualne, wykonujcie zadania na gwiazdki, prześlijcie zuchom zadania od naszego referatu do wykonywania w ramach przygotowania do Zlotu Zuchów Wielkopolskich albo rozłóżcie im w ogródku grę terenową. Jeśli nigdy nie robiliście zbiórki on-line, to spróbujcie, może Wam się spodoba i będzie to swego rodzaju atrakcją dla zuchów? Może część z Was po zniesieniu wszystkich ograniczeń, będzie chciało co jakiś czas zrobić taką zbiórkę on-line? Sami musicie zdecydować, co dla Waszych podopiecznych będzie najlepsze i najbardziej wychowawcze, ponieważ to Wy znacie ich najlepiej.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Podczas pandemii większość z nas odczuwa bardzo różne, silne emocje. Rozmowa o nich może wyprowadzić nas z wielu problemowych sytuacji. Jeśli przyboczny podejmuje decyzję o odejściu, drużynowy powinien zapytać, co za nią stoi. Być może to przez krótki stan poczucia niemocy spowodowany koronawirusem, a może głębszy problem trwający już jakiś czas.

Szczera rozmowa przez Internet lub telefon powinna w tej sytuacji ukazać nam, jakie są przyczyny takiej decyzji. W zależności od sytuacji, można spróbować przypomnieć przybocznemu wspólne działania przed pandemią, na przykład powspominać zbiórki i biwaki, na których mogliśmy na niego liczyć albo przypomnieć moment, w którym wykazał się jakimś dobrym pomysłem.

Można też ustalić, że wrócimy do tej rozmowy po ustaniu pandemii. Wtedy perspektywa przybocznego się zmieni, ponieważ wróci regularne działanie z zuchami, które - być może - jest jego motywatorem.

Nie możemy jednak zapomnieć, że jedną z cech metody harcerskiej jest dobrowolność - możemy zachęcać do zmiany decyzji lub prosić o jej przesunięcie w czasie, ale ostatecznie powinniśmy ją zaakceptować, ponieważ każdy członek naszej organizacji ma prawo decydować o własnym uczestnictwie w ZHP.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Byśmy mogli działać z zuchami po pandemii jak najbardziej wychowawczo, sami musimy wiedzieć: Co mi dała ta pandemia? Jak teraz wygląda moje życie? Ciężko będzie pracować z zuchami i pokazywać im świat, jeśli sam/a nie będę wiedzieć na jakim jestem etapie.

Dalsza część pracy z gromadą zależy od wielu aspektów. Czy pracowałem/am z zuchami podczas pandemii czy też nie? Jeśli tak, to podsumuj tę pracę. Poprzez dedykowane zuchom formy pracy przypomnij, ile podczas pandemii udało się zrobić. Podkreśl, że choć się nie spotykaliście, to dzięki tym wszystkim rzeczom, które przypominasz, byliście razem.

Pozwól zauważyć zuchom, że chociaż zły wirus próbował Was rozdzielić, to wspólnie mu na to nie pozwoliliście. Jeśli z jakiś powodów nie udało Wam się prowadzić zdalnej działalności, to wyjaśnij zuchom, dlaczego tak było. Możesz przeprowadzić całą zbiórką o tym, jak odmieniło się życie ludzi podczas zagrożenia koronawirusem.

Zuchy z pewnością podadzą kilka przykładów, co zmieniło się u nich. Zapytaj, czego się dzięki pandemii nauczyli. Może potrafią dokładnie myć ręce? Może nauczyli się grać w nowe gry planszowe z rodzicami albo odkryli na nowo najbliższą okolicę? Zauważ razem z zuchami pozytywne aspekty pandemii. Poza wyjaśnieniem zuchom sytuacji i podsumowaniem zmian, na pewno warto zrobić coś super, już dla samego faktu, że możemy się w końcu zobaczyć.

Jeśli nie pracowaliśmy z zuchami, to wskazane jest rozpocząć od cyklu pierwszych zbiórek,
żeby przypomnieć sobie podstawowe elementy, m.in. Prawo Zucha, obrzędowość. Jeżeli udało nam się działać zdalnie, to jest to dobry czas, żeby obrzędowo nadać wszystkie zaległe rzeczy np. Znaczki Zucha, gwiazdki, sprawności.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Po prawie trzech miesiącach walki z pandemią zamknięcie stało się dla nas w tym momencie czymś bardziej powszednim. Na całym świecie zaleca się zostać w domach, a obowiązujące ograniczenia raczej nie dają naszym zuchom zbyt dużej swobody w przemieszczaniu się. Za wytłumaczenie sensu kwarantanny dziecku odpowiedzialni są rodzice, więc to na nich spoczywa główna rola w tym wypadku.


Zbiórki i tak odbywają się zdalnie, więc istnieje ogromna szansa, że nawet nie dowiesz się, czy któryś z zuchów rzeczywiście jest aktualnie na kwarantannie. Jednak, jeśli wiesz o takiej sytuacji, to traktuj tego zucha normalnie. Pamiętaj, że kwarantanna dotyczy osób (i domowników tych osób), które miały kontakt z osobami podejrzanymi o zakażanie koronawirusem. To, że nasz zuch jest na kwarantannie, nie znaczy, że jest chory. Wystarczy, że np. jeden z rodziców spotkał w sklepie osobę, która potencjalnie jest zakażona.

Gdy zauważysz, że zuch zaczyna zachowywać się inaczej i stwierdzisz, że powodem jest właśnie kwarantanna, daj o tym znać rodzicom dziecka, a sam pozostań z tym zuchem w kontakcie, by nie czuł się wykluczony.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Portale społecznościowe i media pokazują nam głównie negatywne aspekty pandemii. To sprawia, że my jako drużynowi i przyboczni musimy jeszcze bardziej dbać o pogodę ducha. Kiedy posiadamy go w sobie, możemy przekazywać go rodzicom naszych zuchów, którzy borykają się z wieloma problemami.

Może warto zadzwonić do każdego rodzica i porozmawiać o tym, jak sobie radzą oni i zuchy. Nie patrzeć na różnice wieku, lecz pokazać naszą dojrzałość i chęć pomocy. Dzięki takim zabiegom okaże się, że jesteśmy w stanie choć w małym stopniu odpowiedzieć na ich potrzeby. Warto pomyśleć o zrobieniu zbiórki on-line, w której rodzice również wezmą udział, wysłać im zaproszenie na takie wydarzenie albo podesłać zbiór majsterek, gier i zabaw, które mogą wykorzystać, kiedy ich kreatywność będzie już wyczerpana, a energia zuchów niekoniecznie.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Spróbuj zrobić to tak, by nie czuł się wykluczony! Zadzwoń, powiedz mu o zadaniu międzyzbiórkowym na ten tydzień, opowiedz o czym mówiliście na zbiórce. Warto pomyśleć o tym, żeby zbiórka została nagrana i poprosić rodzica o pokazanie dziecku filmiku, np. na telefonie. Możecie też wspólnie z innymi zuchami zrobić coś dla takiego zucha, żeby poczuł, że jest ważną częścią gromady i mimo technicznych ograniczeń nadal jest jednym z Was.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Czas pandemii pokazuje, że nie jest konieczny bezpośredni kontakt, by prowadzić harcerskie działanie. Zdalne metody dają nam wiele instrumentów, by motywować zuchy do realizacji prób. Przede wszystkim zastanówmy się, co motywuje nasze zuchy i spróbujmy przełożyć to na zdalne działanie.

Jeśli wiemy, że fanpage gromady dociera do rodziców i tym samym naszych zuchów, możemy wstawiać tam sprawozdania ze zrealizowanych punktów próby przez nasze zuchy. Wystarczy poprosić rodziców o wysyłanie nam zdjęć z wykonanymi zadaniami. Osobiste wiadomości do zucha, na przykład poprzez maila do rodzica, w którym zachęcimy do wykonywania zadań, powiemy, że tęsknimy za spotkaniem na zbiórce, powinno przynieść rezultaty.

Skuteczne może okazać się także komunikowanie własnych osiągnięć swoim zuchom. Niech zadziała osobisty przykład!Opowiedzenie w przystępnej formie o realizacji niektórych punktów na próbie drużynowego czy przybocznych będzie na pewno atrakcyjne dla ich podopiecznych i może zachęcić ich samych do działania. Pamiętajmy jednak, że do niektórych dzieci zdalne działanie w gromadzie po prostu nie przemówi. Ten czas jest na tyle trudny, że nie możemy wymagać od każdego pełnej motywacji. Jako kadra przecież też nie odczuwamy jej tak mocno jak przed pandemią. Powinniśmy jednak próbować dotrzeć do każdego zucha na różne sposoby.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej

Mimo że nie widzicie się na zbiórkach, to cały czas pracujecie i gromada działa mimo przeciwności. Opisuj to w kronice gromady! Dzięki temu będziesz przygotowany do podsumowania wszystkiego, co wypracowaliście w czasie pandemii.

Nawiąż do tego później na zbiórkach i pokaż, że robiliście te zadania po coś. Przegadajcie to w Kręgu Rady. Pamiętaj o uhonorowaniu wszystkich, którzy pracowali z instrumentami metodycznymi - nadaj obrzędowo gwiazdki i sprawności indywidualne.

Równocześnie możesz także rozpocząć planowanie zbiórek Waszej gromady. Im szybciej zaczniesz, tym więcej czasu będziesz miał na przemyślenie, jakie treści poruszysz podczas pierwszych zbiórek. Już w tym momencie zacznij się zastanawiać nad tym, jak pandemia koronawirusa wpłynęła na Twoje życie i życie Twoich zuchów, by móc później dopasować do tego zuchowe formy pracy i stworzyć zbiórkę symbolicznie kończącą epidemię w Waszej gromadzie. Obmyśl też zbiórkę wow! Zuchy po powrocie będą stęsknione przygód. Warto dać im je już na starcie.

Referat Zuchowy Chorągwi Wielkopolskiej